WYDAWNICTWA

To już trzecia edycja konkursu Moje Zakopane, organizowanego przez Zakopiańskie Centrum Kultury oraz Miejską Galerię Sztuki im. Władysława hr. Zamoyskiego. Można już zatem mówić o pewnej tradycji i doświadczeniu, wobec których organizatorzy jawią się jako odpowiedzialny i profesjonalny zespół, który wpisuje Zakopane na elitarną listę imprez kulturalnych, których celem jest nie tylko promocja sztuki ale również wyznaczanie dla niej nowych horyzontów. Konkurs o wdzięcznej nazwie Moje Zakopane jest bowiem jednym z niewielu przeglądów malarstwa o charakterze biennale, które, łącząc tradycję ze współczesnością, pozwalają twórcom na szeroki wachlarz idiomów artystycznych. Nie dziwi zatem fakt, że i tym razem dopisała ilość uczestników i zgłoszonych przez nich prac. Dlatego Jury miało dość trudny wybór, przy czym kierowało się przede wszystkim kryterium jakości artystycznej, nie negując ani bogatych odniesień kulturowych ani formalno-wizualnego bogactwa, jakie towarzyszą mitowi Zakopanego. Uważam, że trudny czas przewartościowań współczesnego życia społecznego, politycznego i kulturalnego, ze wszystkimi konsekwencjami czasu pandemii i wojny, która po wielu latach znów puka do drzwi zachodnioeuropejskiego dobrostanu, to okres najwyższej próby zarówno dla ludzi kultury, jak i dla samych jej instytucji. W tych kluczowych momentach jeszcze bardziej potrzebujemy inicjatyw takich jak Ogólnopolski Konkurs Malarski Moje Zakopane, bowiem to właśnie dzięki tego rodzaju działaniom kulturalnym możemy spotkać się przy szlachetnych ideach związanych ze sztuką i szeroko rozumianą kulturą, które przypominają nam o poszczególnych molekułach naszego człowieczeństwa, które z kolei mobilizują nas i zobowiązują do utrzymywania wysokiej jakości etycznej naszej egzystencji.

Tegoroczna edycja konkursu pokazała pełen wachlarz postaw malarskich, z których zdecydowana większość skoncentrowana jest na pejzażu tatrzańskim. Warto jednak pamiętać, że urok Tatr, który na przełomie wieków XIX i XX przesądził nie tylko o rozwoju Zakopanego ale i znacząco wpłynął na kształt i charakter polskiego malarstwa, nie jest jedynym atutem stolicy polskich gór. To, co stanowi o sile Zakopanego to również jego bogate zaplecze kulturowe spowinowacone z najlepszymi przejawami literatury (Kazimierz Przerwa-Tetmajer), najwyższej próby teatrem (Witkacy), czy właśnie malarstwem (Stanisław Witkiewicz, Władysław Hasior, Tadeusz Brzozowski). Dlatego wśród prac zakwalifikowanych do wystawy możemy dostrzec zarówno doskonałe przykłady współczesnego malarstwa pejzażowego bogatego w doświadczenia ekspresjonizmu czy sztuki abstrakcyjnej, ale także pełne kulturowych, a nawet po-kulturowych odniesień dzieł z pogranicza współczesnej narracyjnej figuracji, malarskiego kolażu i sztuki metafory. Nie dziwi zatem fakt, że spośród 109 prac 66 autorów Jury postanowiło wybrać aż 56 obrazów 42 artystów. Bogactwo form, narracji, subiektywnej ekspresji i indywidulanych zabiegów warsztatowych pozytywnie zaskoczyło nie tylko członków Jury, ale także organizatorów konkursu, którzy już po raz trzeci mierzą się z zadaniem niełatwym, ale jak pisałem wyżej istotnym i doskonale wpisującym się w misję Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem i Zakopiańskiego Centrum Kultury. W tegorocznej odsłonie wystawy pokonkursowej mamy wielu przedstawicieli zarówno zakopiańskiego środowiska artystycznego, ale także wielu przedstawicieli kulturowych i geograficznych antypodów, bo należy pamiętać, że konkurs Moje Zakopane ma charakter ogólnopolski.

Niezależnie od pozytywnej energii jaką zawsze wyzwala tak szerokie spektrum postaw artystek i artystów biorących udział w konkursie, powołane specjalnie w tym celu Jury musiało dokonać wyboru prac, które zostaną nagrodzone. Zadanie to niełatwe, a rola członków tego zespołu niewdzięczna, bo jak świat światem pluralizm najrozmaitszych postaw budzi kontrowersje, a najlepszy, choćby salomonowy, werdykt nie zaspokoi naszych ambicji, marzeń czy potrzeb. Tym razem Jury postanowiło przyznać dwie Nagrody Grand Prix Burmistrza Miasta Zakopane ex aequo Pani Anastazji Burko-Dziemidziuk i Panu Adamowi Molendzie. Prace tych obydwojga artystów doskonale odzwierciedlają dziedzictwo i tożsamość Zakopanego, nie zapominając o jego teraźniejszości i odnosząc się do jego historii oraz motywów obecnych w świadomości społecznej i popkulturze regionu. Drugą Nagrodę Jury postanowiło przyznać Mirosławowi Koprowskiemu za oryginalną i ciekawą interpretację pejzażu tatrzańskiego opartą zarówno na doświadczeniach malarstwa materii jak i głęboko osadzoną w tradycji tatrzańskiego malarstwa pejzażowego. Jury postanowiło tym samym nie przyznawać trzeciej nagrody ale dodatkowe Wyróżnienie Honorowe i tym samym przyznało cztery równorzędne Wyróżnienia Honorowe.

Zwycięzców nie może być wielu, jednak uważam, że każdy uczestnik tegorocznej edycji konkursu Moje Zakopane i, tym bardziej, wystawy pokonkursowej wniósł niebagatelny wkład w kulturę regionu. W tym trudnym czasie społecznych i politycznych napięć ważne, abyśmy nauczyli się, że oprócz realnej walki i pomocy, tak istotnej dla uciśnionych i dotkniętych niesprawiedliwością, wojną czy chorobą, warto pozwolić ludziom kultury na krzewienie prawdy, dobra i piękna. Te pozornie przebrzmiałe kategorie wydają się już dziś nie wzruszać niemal ośmiu miliardów jednostek tak, jak dawniej wzruszały kilkaset milionów, jednak należy pamiętać, że ich moc działa w długim okresie, dlatego każda działalność w obszarze kultury pomaga przetrwać nawet najtrudniejsze okoliczności i budować nową i, miejmy nadzieję, lepszą rzeczywistość.

Na koniec moich, być może nieco zbyt mocno rozbudowanych, refleksji chciałbym pogratulować wszystkim nagrodzonym, uczestnikom wystawy, ale też autorkom i autorom prac odrzuconym, jednak przede wszystkim gratuluję Organizatorom konkursu za profesjonalną i wartościową imprezę artystyczną, która znalazła już stałe miejsce na kulturalnej mapie Polski.

Arkadiusz Karapuda

artysta wizualny, malarz,

prof. Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie