WYDAWNICTWA

Trudny czas pandemii, którego doświadczamy zostawia nieodwracalne piętno na wszystkich obszarach ludzkiej aktywności. Na naszych oczach i przy naszym udziale odbywa się gwałtowny i dramatyczny proces redefinicji wielu pojęć, kryteriów i uświęconych wartości, które przez wieki kształtowały i identyfikowały czynniki społeczne, polityczne, gospodarcze i religijne, budując więź społeczną i cywilizacyjne uwarunkowanie jednostki. Wolność podniesiona w XXI wieku do rangi najwyższej wartości, wyznaczona obszarem sięgającym od tradycji śródziemnomorskiej aż do granic wytyczonych przez egzystencjalistów, zdawała się być, szczególnie we współczesnej kulturze i sztuce, nieograniczona i trwała. Jednakże tragiczne doświadczenie ostatniego roku, które zyskały wymiar globalnego zagrożenia, uświadamiają nam jak kruchy jest fundament wolności, jak szybko i łatwo kurczą się jej obszary, ustępując coraz częściej świadomej rezygnacji nazywanej przez Alberta Camusa „świadomą rozpaczą”, na rzecz elementarnego bezpieczeństwa. Przymusowe zaburzenie więzi i norm społecznych spowodowało zamieranie całych obszarów kultury i obnażyło bezwzględną prawdę o ostatnich enklawach wolnej aktywności twórczej, niepodległej rygorom dystansu społecznego.

Paradoks tego zjawiska polega na groźnym i degradującym procesie wypierania sztuki z obszarów bieżących potrzeb intelektualnych i materialnych społeczeństwa, powodując postępującą pauperyzację i rozpad środowisk i ośrodków twórczych. A jednocześnie to właśnie obszar sztuki i wolności ekspresji pozostawione samym artystom w owych „enklawach wolności”, daje nadzieję na obronę zagrożonych wartości i odbudowę ponadczasowej roli sztuki na ocalonych fundamentach. Dlatego też szansa na spotkanie w formacie projektu „Artyści Zakopiańscy 2021”, na swobodną wymianę myśli i idei w kształcie i przestrzeni wolnej, jest okolicznością bezcenną w wymiarze ludzkim i artystycznym. Prezentacja sztuki A.D. 2021 jest formą komunikatu i diagnozy społecznej. Stąd to właśnie artystom w obecnym czasie zbiorowej hibernacji przypada obowiązek podjęcia społecznie najważniejszego duchowego wątku, którego nie opisze żadna tabela statystyczna ani algorytm giełdowy. Wątku wolności w sztuce i wolności poprzez sztukę.

Koncepcja ideowa wystawy otwiera perspektywę na nowe spojrzenie na sztukę w czasach zagrożenia, pozwala czynić pewne paralele historyczno-estetyczne, może nieść nadzieję, oswajać lęki i być formą katharsis.

Udział w ekspozycji zakłada osobiste odniesienie się artystów w dowolnych formach ekspresji plastycznej do opisanych zjawisk i procesów. A nade wszystko poza ważkimi aspektami kulturowymi i społecznymi, jest swoistą formą zbiorowego autoportretu środowiska artystów zakopiańskich 2021.

Lidia Rosińska-Podleśny

Tekst kuratorski do wystawy